Spanningsverschijnselen bij Onverklaarde Lichamelijke Klachten nemen af

Lichamelijke klachten zijn aanvankelijk vaak een lokaal en beperkt probleem. Naarmate ze echter langer duren, gaan uitbreiden en er geen duidelijke oorzaak is, groeit de gespannenheid, wordt de aandacht erdoor in beslag genomen, ontstaan piekeren, ruste- loosheid en concentratieproblemen, is het slapen slechter, staat men minder uitgerust op, neemt vermoeidheid toe en energie af, en verlopen dagelijkse handelingen en bewegingen moeizamer.

Deze toestand van verhoogde gespannenheid wordt gemeten met de Algemene Toestandlijst (ATL). Het is op zich een voedings- bodem voor het voortbestaan van klachten. Te verwachten is dat patiënten in de tweede lijn hoger scoren op de ATL, omdat zij een grotere belasting ervaren dan patiënten in de eerste lijn. De Methode Van Dixhoorn voor Adem en Ontspanningstherapie is een multimodale en procesgerichte aanpak van spannings- regulatie (Van Dixhoorn, 2001). De vraag is in welke mate behandeling met deze methode er in slaagt de ATL tot normale waarden terug te brengen voor eerste- en tweedelijnspatiënten met stressgerelateerde en onverklaarde klachten.

Onderzoeksmethode

Deelnemers waren 639 vrouwen (leeftijd M = 41.8) en 222 mannen (leeftijd M = 41.6) in de eerste lijn en 100 vrouwen (leeftijd M = 40.8) en 57 mannen (leeftijd M = 44.0) in de tweede lijn. Zij werden geïncludeerd in het Resultaten Project van de Adem- en Ontspanningstherapie Stichting (AOS), waarmee geregistreerde behandelaren van de Methode Van Dixhoorn via het internet behandelgegevens van verwezen patiënten geanonimiseerd invoeren.

De ATL vragenlijst bestaat uit 16 items (itemscores 0-4) waarbij 0-27 het normale, functionele, en 28-64 het abnormale, vaak disfunctionele gebied aangeeft Bosscher, 2012). Cronbach’s alfa = 0.83, test-hertest betrouwbaarheid is 0.80. Een klinisch significante verbetering is een daling met 10 punten of meer. Herstel wordt gedefinieerd als een eindscore < 28 èn een afname met >10 punten (Jacobson & Truax).

De vragenlijst werd vooraf, bij de vierde sessie en direct na afloop van de behandelingsperiode ingevuld.

Analyse en resultaten

Gemiddelde scores op de ATL voor Gezonden (n=245) was 23,9. Voor 1e lijn patiënten (n=851) was de score 34,6 en voor 2e lijn patiënten (n=157) was dit 43,9.

Voor- en nameting: Een verhoogde ATL (>27) bij aanvang en een meting na afloop was aanwezig bij 523 van 851 patiënten in de eerste lijn (62%) en bij 100 van de 157 patiënten in de tweede lijn (64%)

Het percentage verbetering in 1e en 2e lijn is praktisch gelijk (62,1 resp. 67%), maar veel meer patiënten in de 1e lijn herstellen tot het normale gebied. Het gemiddeld aantal sessies is 6,7.

Discussie

Bij veel verwezen patiënten met stressgerelateerde en onverklaarde klachten treedt een klinisch significante verbetering op van spanningsverschijnselen, vergelijkbaar met effectieve (psychotherapeutische) behandeling (Fisher & Durham, 1999). Het aantal sessies is beperkt en wordt niet nodeloos voortgezet. Conclusie: Spanningsregulatie is een reële behandeloptie voor patiënten met onverklaarde klachten.

Dit artikel is geschreven door Jan van Dixhoorn (arts, onderzoeker en grondlegger Methode Van Dixhhoorn) en Ruud Bosscher (Ph.D, onderzoeker VU Amsterdam). Klik op de onderstaande button om het gehele artikel, inclusief tabellen te lezen.