Wat levert de methode op bij long- en psychosomatische fysiotherapie?

Hoe gebruik jij als psychosomatisch en longfysiotherapeut adem- en ontspanningstherapie bij jouw patiënten? Dat vroegen we aan Cees Roggeband. In dit blog beantwoordt hij vijf vragen over wat adem- en ontspanningstherapie zijn patiënten oplevert en hoe hij de procesmatige opleiding volgens de Methode van Dixhoorn heeft ervaren.

Wat is de meerwaarde van adem- en ontspanningstherapie voor de uitoefening van je beroep als (psychosomatisch en long-) fysiotherapeut?

Je kunt algemeen stellen dat adem- en ontspanningstherapie volgens de methode Van Dixhoorn voor veel aandoeningen binnen de fysiotherapie toepasbaar is waarbij verhoogde spanning een rol speelt bij het ontstaan of in stand houden van fysieke en/of mentale klachten.

Gedurende de opleiding ontwikkel je een breed scala aan oefenmogelijkheden, waarbij het doel is een ingang te vinden tot ontspanning, waardoor het lichaam de zelfregulatie van zijn of haar systeem weer verbetert. De responsen op oefeningen zijn voor iedereen verschillend, wat voor de één wel werkt, werkt voor de ander weer niet. Samen met je patiënt ga je op zoek naar ingangen voor ontspanning en welke klachten goed reageren op adem- en ontspanningstherapie. Dit maakt dat je niet lineair te werk gaat, maar juist procesmatig.

De methode Van Dixhoorn leer je tevens in te zetten als screeningsmethode op het behandelen van spanningsgerelateerde klachten. Je onderzoekt hiermee welke klachten goed en welke niet goed reageren op de behandeling. Eventuele herstelbelemmerende voorwaarden komen ook snel naar boven, waardoor helder wordt of een andere behandelaanpak nodig is. De behandeling is daardoor efficiënt.

Bij welke patiënten pas je dit toe en wie hebben er vooral baat bij?

Als psychosomatisch fysiotherapeut behandel ik veel patiënten met lichamelijke klachten ten gevolge van verhoogde spanning, angst en/of depressie. Je leert met verschillende interventies te werken, bijvoorbeeld volgens principes vanuit de ACT of mindfulness. Voor mij is de methode Van Dixhoorn de rode draad geworden in mijn behandelingen van mensen met psychosomatische klachten. Deze behandelwijze staat op zich, maar is ook goed te combineren met eerder genoemde interventies.

Ook voor de uitoefening van mijn beroep als longfysiotherapeut ervaar ik een grote meerwaarde vanuit de adem- en ontspanningstherapie volgens de methode Van Dixhoorn. Voordat ik startte met deze opleiding werkte ik al met longpatiënten. Ik had verschillende interventies geleerd toe te passen om de ventilatie zo optimaal mogelijk te laten zijn, bijv. bij COPD- en astmapatiënten. Vanuit de adem- en ontspanningstherapie ben ik gaan inzien dat de ademhaling veel meer functies heeft dan een ventilatoir systeem voor de gaswisseling. De ademhaling verzorgt functionele, noodzakelijke bewegingen in ons lichaam en geeft informatie over onze mentale toestand. Dit heeft mijn kijk op het ademen veel breder gemaakt.

Ik heb ook echt meer tools gekregen voor het optimaal kunnen behandelen van longpatiënten. Zo kan een astmapatiënt kortademigheidsklachten ervaren vanuit een beperking vanuit de luchtwegen, maar ook door een verhoogde mate van spanning. Vaak is deze patiënt zich daar niet van bewust. Met de adem- en ontspanningstherapie volgens de methode Van Dixhoorn leer je de verschillende dimensies van het ademen te optimaliseren, zodat een vrijer en bewuster mens kan ontstaan.

Wat heeft de opleiding tot adem- en ontspanningstherapeut jou gebracht als persoon / voor je persoonlijke ontwikkeling?

De opleiding heeft mij dichter bij mezelf gebracht en mij geleerd bepaalde spanningen beter onder controle te krijgen. Daardoor herstel ik sneller en geeft het meer rust en overzicht in mijn dagelijks leven.

Als zorgverlener heeft het mij doen groeien naar een zorgprofessional met betere communicatievaardigheden. Ik zie mezelf vaker als een facilitator van het herstelproces van de patiënt, waarin de patiënt zelf verantwoordelijkheid draagt voor zijn of haar herstel. Mijn betrokkenheid bij de patiënt is groot, echter ik heb geleerd een betere professionele neutraliteit hierin te behouden.

Hoe heb je de opleiding en het contact met docenten en medecursisten ervaren?

De drie jaren opleiding waren mooi opgebouwd. Het eerste leerjaar stond vooral in het teken van mijn persoonlijke groei en ervaring op het gebied van mijn eigen spanningsregulatie. Het zelf doornemen en ervaren van en reflecteren op oefeninstructies heb ik als zeer waardevol ervaren en heeft geleid tot een persoonlijke en beroepsmatige verandering. Het tweede en derde jaar stonden vooral in het teken van verdieping van de instructies en manuele technieken en hoe je je professionele rol kan uitdragen. Het contact met medestudenten en de docenten is groot en heb ik als prettig en veilig ervaren.

Waarom zou je deze opleiding aanbevelen aan collega-fysiotherapeuten?

De opleiding ‘Procesmatige adem- en ontspanningstherapie’ is meer dan alleen leren een behandeling geven met instructies en manuele technieken om de klachten van patiënten te kunnen verminderen. Voor mij heeft de opleiding veel positieve veranderingen gebracht in mijn persoonlijke en professionele leven. Het is niet meer weg te denken uit mijn leven. Ik kan het eigenlijk iedereen aanraden!