Nieuwe druk boek Adem– en ontspannningsinstructie

Binnenkort presenteert Jan van Dixhoorn de vierde druk van het boek Adem– en ontspanningsinstructie – een procesmatige benadering. De afgelopen maanden is er hard gewerkt aan de herziening van de bestaande druk. Daarnaast zal de vierde druk ook uitgebreid worden. Verwachting is dat het boek eind 2024 / begin 2025 te verkrijgen is. Om jullie hiervan vast een voorproefje te geven, lees je hieronder de ‘prepublicatie’ geschreven door Jan van Dixhoorn:

Prepublicatie door Jan van Dixhoorn:

Dit boek laat zien dat adem- en ontspanningsinstructie een volwaardige, op zichzelf staande behandel- en instructievorm is. Het is geschreven vanuit praktijkervaringen, waarbij het mij steeds weer verbaasde hoe variabel en complex het ademen en het ontspannen bij de deelnemers was. Vanaf het moment dat ik ruim veertig jaar geleden begon met het geven van instructie, ben ik het gaan opvatten als experimentjes om te zien hoe iemand reageert op deze of gene aanwijzing. Ik had aanvankelijk de beschikking over meetapparatuur (onder meer EMG-feedback), ik verzamelde instructievormen en probeerde deze uit. Na mijn medische studie schreef ik samen met de zangpedagoog Balfoort een boek over ademinstructie en ben ik opleidingen gaan volgen in onder andere Yoga, de methode Feldenkrais, Craniosacrale therapie en Qi Gong, om een indruk te krijgen hoe Oosterse en Westerse methoden werken.

Inmiddels is mij duidelijk geworden dat een open houding ten aanzien van de uitkomst van instructie de basis is voor een professionele toepassing. Een van de belangrijkste bevindingen is dat we de instructies die de begeleider geeft, moeten onderscheiden van de processen die de deelnemer doormaakt. Er is zowel een aantal instructievormen als een aantal verschillende processen. Beide aspecten komen ruim aan bod in dit boek, daarom heeft het als subtitel ‘een procesmatige visie’. Adem- en ontspanningsinstructie is het afstemmen van de instructie op de respons van de deelnemer. Wanneer de deelnemer echt geraakt wordt en er komen diverse processen aan bod, dan hangt het af van de openheid die de deelnemer kan tonen, hoe ver die respons gaat. Dus het procesmatig aanbieden van instructies en handgrepen is dat je je laat leiden door het innerlijk van de ander.

De inhoud van de instructies in dit boek is gegroeid en heeft zijn vorm gekregen in de jaren waarin ik cursus heb gegeven in dit onderwerp en patiënten ermee heb behandeld. Het is langzaam gegroeid, na het eerste deel in 1981 kwam in 1986 deel 2 en begin jaren negentig deel 3. Er is sinds de late jaren negentig een cursus ontstaan die uit drie delen bestaat, na het eerste deel weet je of delen 2 en 3 geschikt zijn voor je. Deze vervolgdelen verdiepen en verfijnen het materiaal. De typische onderdelen van de methode komen dan aan bod: de MARM (manual assessment of respiratory movement), het dubbele tandrad van de adembeweging, de verstrengeling van psychische en lichamelijke reacties, de grondhouding van het niet-weten tegenover de cliënt en het zorgvuldig verslagleggen, om de betekenis van de eerste sessies, de ‘proef-behandeling’, als meting van geschiktheid en indicatie voor behandeling vast te leggen.

Na beëindigen van de opleiding, want zo noemen we de driedelige cursus inmiddels, ontvang je een certificaat dat je in staat bent de methode Van Dixhoorn toe te passen. Dit certificaat wordt door een onafhankelijke Adviesraad tijdens de slotdag met een handtekening bekrachtigd, de ‘certificering’. Dit gebeurde voor het eerst in 1999. De leden van deze raad hebben mij advies gegeven bij het professionaliseren van de opleiding door o.a. het maken van brochures en het bekend maken van de behandelmethode bij zorgverzekeraars. Nol Bernards is vanaf het begin lid en er zijn twee nieuwe leden, dr. Mia Scheffers werkzaam bij Windesheim hogeschool, en Michael Schermer, cursuscoördinator bij het Nederlands Paramedisch instituut (Npi).

In de 25 jaar dat de opleiding bestaat, is het nodige gebeurd. In 2002 begonnen mijn vrouw en ik met een stichting om de kwaliteit te waarborgen, de Adem- en ontspanningsstichting (AOS). We vragen de gecertificeerde therapeuten te voldoen aan een aantal verplichtingen ter controle van de kwaliteit. En in 2006 werd een vereniging opgericht om de belangen van de leden te behartigen, de Van Dixhoorn Vereniging (VDV). En we hebben de naam van de ‘Praktijk voor Ademtherapie’ veranderd in het ‘Van Dixhoorn centrum voor adem- en ontspanning’.

In 2003 ben ik een docentenopleiding begonnen, met zes deelnemers, die tot 2007 duurde, met maandelijks een avondbijeenkomst. De opleiding werd in 2008 afgesloten met een symposium ‘AOT aan de tand gevoeld’, waar de deelnemers hun afstudeeronderzoek presenteerden. Tegelijkertijd heb ik de lesstof die ik in de cursussen gewend was te vertellen aan de hand van sheets voor overheadprojectie, omgezet in PowerPointpresentaties die de a.s. docenten konden gebruiken bij het geven van de lessen. Aanvankelijk assisteerden zij mij en later, vanaf 2012, gaven zij zelfstandig les, waarbij ik altijd wel aanwezig was. Om de beurt deden zij één van de drie blokken, waaruit een deel bestaat.

In 2018 velde een herseninfarct mij en lukte het lesgeven niet meer vanwege een halfzijdige verlamming en moeite met spreken. Cognitief ben ik goed intact gebleven, zodat ik het hoofdstuk ‘Whole-body breathing’ kon herschrijven, waar ik voor had getekend in 2017. Daarna kwam het boek ‘Functioneel ademen’ aan de beurt met 16 theoretische hoofdstukken en bijna 50 nieuwe oefeningen. De nieuwste oefening, de long-COVID-oefening, heb ik in maart 2020 gemaakt.

Om het hele artikel te lezen, klik dan hier voor de PDF.